Normen en waarden

De manier waarop je met elkaar omgaat binnen de maatschappij staat niet vast. Vroeger gingen dingen anders dan nu. Hoe mensen met elkaar omgaan, hangt af van de waarden en normen die op dat moment gelden in de maatschappij.

Veranderingen

Er is veel veranderd sinds de tijd waarin je ouders jong waren. Dat komt door allerlei maatschappelijke ontwikkelingen. De invloed van religie is kleiner geworden. En internet en de smartphone hebben veel veranderd in de manier waarop we met elkaar omgaan.

Vroeger zetten jongeren zich vaak af tegen de bestaande maatschappij. Nu speelt de jongerencultuur juist een belangrijke rol in de maatschappij. Ook is de opvoeding van kinderen vaak een stuk vrijer dan vroeger.

Wat zijn waarden en normen eigenlijk?

Waarden zijn de idealen waar we mee leven. Ze hangen samen met de maatschappij waarin je leeft, met je religie of wat je belangrijk vindt in het leven. Bijvoorbeeld: liefde, vrijheid en gelijkheid. Sommige waarden zijn zelfs opgenomen in de grondwet, zoals gelijke behandeling en vrijheid van godsdienst.

Normen zijn regels die we met elkaar afspreken. Bijvoorbeeld via de wet, maar ook gedragsregels. Een norm hangt samen met een waarde. Vind je bijvoorbeeld gelijkheid erg belangrijk, dan ben je tegen discriminatie. Gelijkheid is voor jou een 'waarde'. 'Niet discrimineren' is voor jou dan een norm.

Samenleven

Om op een prettige manier met elkaar samen te leven, is het belangrijk dat je leeft volgens je eigen normen en waarden, maar ook volgens de normen en waarden van de samenleving waarin je leeft. Probeer je ook te verdiepen in wat mensen met een andere (culturele) achtergrond denken. Misschien begrijp je elkaar niet altijd, maar je kunt wel proberen om elkaar te respecteren. Vaak merk je dat je meer gemeenschappelijk hebt, dan je misschien denkt.

Wat bepaalt je waarden en normen?

Welke normen en waarden je hebt, hangt met veel zaken samen, zoals:

• opvoeding,
• geslacht,
• opleiding,
• maatschappelijke achtergrond,
• cultuur,
• woonplaats,
• religie.

Wat vinden jongeren belangrijk?

Soms lijkt het alsof normen aan het vervagen zijn. Het lijkt alsof sommige mensen geen respect hebben voor anderen of voor hun omgeving. Misschien vind je het lastig om daar mee om te gaan. Jongeren geven elkaar de tips om:

• elkaar te groeten in de klas;
• je rommel op te ruimen in de kantine, aula of fastfood restaurant;
• op te staan in de bus, trein of tram voor oudere mensen;
• je docent met 'u' aan te spreken.

In onze samenleving hebben mensen veel overeenkomsten, maar er wordt ook verschillend gedacht over normen en waarden. Dit kan tot misverstanden leiden en soms zelfs tot conflicten. Het is belangrijk om ieder mens als individu te behandelen en niet als deel van een groep. Samen praten (met je klasgenoten, vrienden en ouders) over wat er in de samenleving gebeurt, brengt mensen dichter bij elkaar.